İlk Kilise Konsillerine Ne oldu? (Daniel Wickwire)

Türkiye’de yaygın olan uydurma bir hikayeye göre, M.S. 325’te toplanan İznik Konseyinde papazlar bir yığın İncil’den dördünü seçip diğerlerini yok etmişlerdir. Bu aslı astarı olmayan hikayeye inanılması gerçekten son derece şaşırtıcı bir şeydir. İznik konsilinin, bir yığın İncil’den dört tane seçip diğerlerini yok etmek toplandığını ileri sürmek, tarihi gerçekleri saptırmaktan başka bir şey değildir. Tarih ilmini iyi bilenler bilirler ki: Tarihte cereyan ettiği söylenen bir hadiseyi doğrulamanın tek yolu o hadisenin görgü şahitlerinin yazılarını incelemek ve değerlendirmektir. Tarih ilmi bundan ibarettir. İznik konseyi ile bilinen tarihi kaynaklar, sadece o konseye katılan ve orada konuşmaları kaydeden Evstatyus, Atanasyus ve Eusebyus’un eserleridir. Bu belgeler:

(1) Konsey başkanı olan Antakyalı Evstatyus’un bir eseri;

(2) Atanasyus’un İznik Konseyinin Kararları adlı eseridir ve M.S. 350 ile 354 yılları

(3) arasında yazmıştır. Ayrıca 369 yılında Kuzey Afrikalı dini liderlere yazdığı bir mektup; ve

(4) Sezariyeli Eusebyus’un 325 yılında yazdığı bir mektuptan oluşmaktadır. Bunlardan başka hiçbir kaynak yoktur.

Tarihsel kaynaklara göre İznik Konseyine katılanlar sadece İsa Mesih’in Tanrılığını tartışmak için toplanmışlardır. Bazılarının yanlış olarak düşündüklerinin aksine, İznik Konseyinde İncil metni tartışılmadı. Atanasyus ve Aryus, karşıt tezleri savunmak için aynı İncil metnini kullandılar. Konseye katılanlar arasında İncil metni ya da içeriği konusunda herhangi bir ihtilafın olduğu olduğu kesinlikle kaydedilmemiştir. Uzun tartışmalardan sonra, konsey, İsa Mesih’in Tanrıyla aynı öze sahip olduğu görünüşü benimsedi. Konseyin sonunda, İsa Mesih’in Tanrı olduğu ortak bir bildirgeyle kabul edilmiştir. M.S. 325’te İznik’teki konseyde hazırlanan ve bugünkü Mesih İnanlılarının mezheplerinin hemen hemen hepsince kabul edilen inanç bildirgesi şöyledir:

‘Her şeye gücü yeten, görülen ve görülmeyen bütün şeylerin Yaradanı olan bir tek Baba Allah’a inanıyoruz; bir tek Rab İsa Mesih’e inanıyoruz; Allah’ın Oğlu, Baba’dan doğan biricik Oğul, yani Baba’nın öz varlığından oluşan Allah’tan Allah, Nurdan Nur, gerçek Allah’tan gelen gerçek Allah, yaratılmış değil, doğurulmuş, Baba’nın aynı öz varlığına sahip olan, kendi aracılığıyla gökteki ve yerdeki herşey yapılmış, biz insanlar arasında yaşamış, sıkıntı çekmiş ve üçüncü günde ölümden dirilmiş, göğe yükselmiş, dirilerle ölüleri yargılamaya gelecek olan O’dur; ve Kutsal Ruh’a da inanıyoruz.’