Yıllarca önce bir dostum, fikri bir münâkaşa esnâsında; “Düşünürken pergel gibi olmalıyız. Sâbit ayağımızı doğru noktaya koyarsak çizdiğimiz bütün daireler bir anlam taşır.” demişti.

Düşünürken, fikir üretirken hareket noktamız çok mühimdir. Yaşadığım hayat bana bazı şeyler öğretti. Konular değiştikçe hareket noktaları da değişebilir. Ancak mantığın temelleri değişmez.

Misâl, bir insan münâkaşa ettiği bir mevzû da, düşünce pergelinin sabit ayağını sık sık farklı yerlere koyuyor ise; ya cehâletten, ya da yalancılıktandır. Yani sebep-sonuç ilişkileri bağlamında; konu değişmemişken, hareket noktasının kişiyi nereye götüreceğini bilen muhatabınız, “Öyle ama” diyerek -örnekleme ihtiyacı dışında- esas mevzûyu “Es” geçip manevra yaparak daldan dala atlıyorsa, ben bunu pek iyi niyetli görmem.

Bu sebeple gerek önümüzde duran bir metni okurken, gerekse bir mevzûyu münâkaşa ederken doğru sonuçlara ulaşmak için hem bu hususlara, hem de tartışma adâbına çok dikkat etmek gerekir.

Yıllar önce bir târikate intisaplı idim. Bir gün dergâha gittiğimde yaklaşık on-onbeş kişinin bir hususu hararetli biçimde konuştuklarını gördüm. Odanın uzak bir köşesinde başka bir arkadaş ise kendi halinde tefekkür ediyordu. Bu arkadaşı yakinen tanımaktaydım. İyi bir insan, samimi bir müslüman idi. Aynı zamanda dini konularda bir hayli birikimli idi. Kendisine, “Tartışmadan neden uzak duruyorsun ?” dedim. Önce cevap vermek istmedi. Israr edince, “Onlar bir mevzûda sonuca ulaşmak, herkesin istifâde edeceği düşünceleri paylaşmak için konuşmuyor, nefislerini yarıştırıyorlar” demişti.

Doğrusu, o sırada bu cümleden pek bir şey anlamamıştım. Sonradan bu “Tefekkür” mevzûsunda biraz gayretlerim oldu. Bu gayretler sonucunda tartışırken doğruyu bulmaktan çok, nefsimin haklı çıkmak ve övülmek için çırpındığını fark ettim. O fark edişten sonra bana söylenen söz zihnimde anlam kazandı.

Gerçekten çekilen sıkıntılar insanı “İnsan-ı kâmil” yapıyor. Ancak bunun ilk şartı Yaradana samimi bir iman ve kesilmez bir tevekkül ile bağlanmaktır. Çimento harç içine karıştırlırsa donduğunda karıştırıldığı şeyi sert ve dayanıklı yapar. Ancak çimento bir mühendisin projesi doğrultusunda kullanılmamışsa, ortaya çıkan sonuç kimsenin işine yaramaz. Ya eksik karıştırlmıştır, ya da fazla. Tam bir karışım tuttursanız, ancak bu karışımı önceden planlanmış bir bina veya duvar yapımıda kullanmamışsanız, ya da tamirat için; yine kimsenin işine yaramaz.

Demem o ki; karşılaştığımız sıkıntıları bir iman ve akıl süzgecinden geçirerek anlamaya ve bu doğrultuda sabır göstermeye gayret ettiğimizde, Tanrının izniyle “İnsan-ı kâmil” olma yolunda önemli adımlar atabiliriz. Ancak inançtan yoksun bir insan, bu sıkıntılar neticesinde kemâlat kazanmaktan çok, karşılaştığı her sorunla gittikçe yıkıcı tesiri artan bir bombaya dönüşür.

Patlayınca hem kendisini yok eder, hem çevresindekilere zarar verir.

İman, insanın hayatta tutunabileceği en sağlam kulptur. Tabi bu noktada iman edilenin gerçekliği ve her türlü idrâk ve tartışmanın üzerinde bir yaratıcı olması gereği dikkatten uzak tutulmamalıdır.

Esâsında hemen bütün dinler insana dürsüt ve erdemli olmayı, yalan söylememeyi, zinâ etmemeyi, cana kıymamayı vs. öğütler. Ancak bunların % 99 u doğruyu söyleyen ama kendisi yapmayan öğretmen gibidirler. İnandırcılıkları olmaz ve insanlara genel de tesir etmezler. Kurallarının sertliği ve katılığı karşısında insanlar “Uygun davranıyormuş” gibi yaparlar ama, kalpleri ile ağzları başkadır.

Cennet isteği veya cehennem korkusunun getirdiği metezori bir etkilenmenin; yaradanı dışlayıp cehennemden kaçma veya cennete kavuşma isteğinin getirdiği bir riyakârlığın yansımalarının, insanın kemâlâtı ile bir ilişkisi olamaz.

Sadece gerçek öğütçünün söyledikleri kalplere nüfûz eder. Bu etki, doğru kaynaktan çıkmanın ve kalpte ki hedefe ulaşmanın bir sonucu olup; sözün kaynağının yüceliği ve cezb edişine dayanır.

Sn.admin,

Değerli paylaşımlarınızdan istifâde etmekteyim. Yeni düşünce pınarlarının bereketi ile bereketlenmek ümidiyle.

Saygılar

Rüzgar ablam, bu güzel paylaşım için sana çok teşekkür ediyorum.. Evet.. Tanrının koymuş olduğu sistem bu.. Sıkıntı çekmeden kişi olgunlaşamıyor.. Yaşamış olduğumuz bu sıkıntılardan, birer deneyim kazanıyoruz.. Rab bizlere birşeyler öğretmek istiyor.. Bazı sıkıntılarımız dayanılmayacak gibi olduğu vakit; ”Tanrım neden böyle birşey yapıyorsun” diye ona şikayetlerde bulunuyoruz.. Fakat olayların perde arkasını bilmediğimizden dolayı böyle birşey yapıyoruz.. Bizim için en iyisini göklerdeki babamız bilmez mi? Neye ihtiyacımız olup, olmadığını ondan daha iyi kim bilebilir ki? Rüzgar ablamın dediği gibi; acı ve sıkıntılarımızda daha çok Tanrıya yaklaşabiliyoruz.. Bende böyle düşünüyor ve bunun tartışmasız doğru birşey olduğuna inanıyorum..

Sevgiyle kalın..

Araf kardeşimiz, yazdıklarınız çok isabetli. Tanrı daha da bereketlendirsin. Tasavvufi tefekküre samimice dalmış olduğunuz belli. Bir de… en önemlisi… bir konuda kültürel-dini gelenek menşeimiz hangisi olursa olsun maksadın nefis yarıştırmak değil de hakikatten çözüm bulmak ve nihayetinde anlaşmak olduğunun farkına varmışsınız. Böyle bir şeyi anlamış olabilmek Tanrı’nın büyük bir lütfu aslında. Tanrı iyi pak niyetli olanları bırakmıyor işte… hangi ortamlarda yaşamış olmuşlarsa da.

O dediklerinizle ilgili… Eski Hristiyan ermişlerinin menkibelerinde anlatılır: kendilerine bir hayat sıkıntısı gelmediği zamanlar endişelenirlermiş hatta… ‘Tanrı bizi unuttu’ diye. ‘Manen gelişmemiz doğrultusundaki derslerini durdurdu, dolayısıyla Kendisini bizden uzaklaştırmış bir bayağılıkta bulunmuşuzdur’ diye :-)

Bir de o tevazu mevzuu… Büyük çöl zahidi Mısırlı aziz Antonyus günün birinde müridlerine Kitab-ı Mukaddes’ten bir bölümde nelerin kastediliyor olduğunu sormuş… Herkes kendince bir cevap vermiş… Köşede oturan biri ise ‘bilmiyorum babam’ diye cevap vermiş… Aziz muhabbetin sonunda o bilmiyorum diyen için ‘işte bu kardeşimiz biliyor’ şeklinde bir yorumda bulunmuş :-) İnsanın bilmediğini kabul etmesi kendisini sahih bilgi edinmeye en elverişli kılan koşul. Bu türden bir zihin açıklığı Ruh’ul Kudüs’ün o kulun can kapısına değmeye başlamış olduğunun belirtisidir…

Esenlikler…