“Hristiyanlar diğer insanlardan ülke, dil ve gelenek bakımından farklı değildir. Kendilerine ait şehirlerde yaşamazlar, farklı bir diyalekt kullanmazlar veya bir yaşam tarzları yoktur.

Onların bu öğretileri birtakım araştırmacı adamların icadı veya varsayımı değildir. Bazı kimseler gibi insanların ürettiği öğretileri de yaymıyorlar. Rastlantı sonucu hem Yunan hem de yabancı şehirlrde yaşıyorlar. Giyim, yemek ve hayatın diğer alanlarında yerel geleneklere uyuyorlar. Ancak aynı zamanda bizlere kendi vatandaşlıklarının harika ve de kesinlikle olağanüstü yanlarını sergiliyorlar.

Doğdukları topraklarda yabancı gibi yaşıyorlar. Vatandaş olarak her şeylerini başkalarıyla paylaşıyorlar. Ancak yabancı olarak çile çekiyorlar. Onlar için her yabancı ülke kendi ülkeleri, kendi ülkeleri de yabancı bir ülke demektir.

Herkes gibi evlenip çocukları oluyor. Ancak istenmeyen bebekleri öldürmüyorlar. Yemeklerini paylaşıyorlar, ama yataklarını paylaşmıyorlar. Şu anda ‘bedenleri’ var, ama ‘benliğe göre yaşamıyorlar’. Günlerini dünyada geçiriyorlar, ama onlar aslında göksel halktır. Bildirilen yasalara uyuyorlar ve kendi yaşamlarında yasaların ötesine geçiyorlar.

Onlar herkesi sever, ama herkes onlara zulmeder. onlar bilinmiyor ve kınanıyor; öldürülüyorlar ama yaşıyorlar. Yoksuldurlar, ama birçok insanı zengin ediyorlar. Hiçbir şeyleri yok, ama bir sürü şeye sahipler. Onurları kırılıyor, ama onurları kırılarak yüceliyorlar.

İsimleri kirletiliyor, ama bu yolla paklanıyorlar. Onlarla alay ediliyor, buna karşılık kutsanıyorlar. Onlara kötü davranılıyor, karşılık olarak onlar herkese saygı gösteriyor. İyilik yaptıklarında, kötülük yapmış gibi cezalandırılıyorlar. Cezalandırıldıklarında yeni bir yaşama kavuşmuş gibi coşuyorlar. Yabancıymış gibi Yahudiler’in saldırısına uğruyor, Yunanlılar tarafından zulme ve eziyete uğruyorlar. Ancak onlardan nefret edenler bu düşmanlığın nedenini açıklayamıyor.

Kısaca söylemek gerekirse: Can beden için neyse, Hıristiyanlar da dünya için odur. Can bedenin her parçasına yayılmıştır, Hıristiyanlar da dünyadaki bütün şehirlere. Can bedenin içindedir ama bedenden değildir. Hıristiyanlar da dünyadadır ama dünyadan değildir.”

( Yazarı bilinmeyen ve ikinci yüzyıldan kaldığı sanılan bir mektuptan ).

Kaynak: Hıristiyanlık Tarihi ( Yeni Yaşam Yayınları)