Hıristiyan inancı:
Hıristiyanlar Bu uzun sürgün Mesih İsa’nın dünyaya gelişi ile bitmeye başladı. Davud’un oğlu İsa kral oldu. Yeni Antlaşma bize bunu söylüyor. İsa “Ben kralım” diyor. Onun çarmıhta başına taç takmışlardı ve çarmıhın üzerine “Yahudilerin kralı” yazan bir işaret asmışlardı. Dalga geçmek için konulan bu işaret doğruyu söylüyordu. Hem de Latince, Grekçe ve İbranice’de yazılıydı. Bu diller o günlerde bütün dünya dillerini temsil ediyordu ve bununla İsa’nın bütün dünyanın kralı olduğu gösterilmişti. Aynı zamanda tapınak yeniden inşa edilmeliydi. İsa yeryüzünde yürürken “Tapınak benim” dedi. Tabi ki burada ruhsal bir krallık ve ruhsal bir tapınaktan bahsediliyor. İsa en son baş kahindi ve onun ölümü son kurban sunuşuydu. Dıştan bakınca Hıristiyan inancı tuhaf görünüyor olabilir. Ama biz Hıristiyanlar gerçekten yeniden yapılanmanın bu yolla olduğuna inanıyoruz.
Yeni Antlaşma sadece bunları öğretmiyor. İsa Göklerin Egemenliğini yeryüzünde bulunduğu süre içinde bina etmeye başladı. İsa için savaştıklarını söyleyerek Hıristiyanlar bu konuda çok büyük bir hata yaptılar ve hala yapmaya devam edenler de var. Bu gerçekten büyük bir hata. Çünkü İsa’nın krallığı bu dünyanın anladığı gibi bir krallık değil, ruhsal bir krallık ve bu krallık merhametle ve lütufla devam ediyor. Bu süre içinde göklerde olan İsa kendi halkı için krallığını tamamlamaya devam ediyor. Ama ne yazık ki bazen bunun içine de politika karışıyor. Bu da ruhsal Hıristiyan krallığını kötü anlamda etkiliyor. Bunun en eski örneği Haçlı Seferi’dir. Aslında milletler gerçek Hıristiyanlığın söylediği gibi davranmıyorlar.
Aynı zamanda Yeni Antlaşma Mesih’in yeniden geleceğini ve döndüğünde de her şeyi yeni yapacağını söylüyor. Kutsal Kitap sonsuz yaşamın, esenliğin ve barışın olduğu yeni yer ve yeni gökten bahsediyor. Yeni Antlaşma Tanrı halkının dönüşü hakkında bu tarz bir bakış açısına sahip. Peygamberler Asurlular ve Babilliler döneminde yargı geldiğinde aynı yapılanmadan bahsettiler. Başarısız oldukları dönem içerisinde de aynı şeyi söylemeye devam ettiler. Bu süreç uzatılsa bile mutlaka birgün gerçek büyük bir yapılanma olacak. Bu süreç İsa’nın ilk gelişinde başladı demiştik. İsa’nın ilk gelişi sonun başlangıcıydı. Şimdi ruhsal anlamda devam ediyor. İsa’nın ikinci gelişinde de tam doluluğuna erişecek.
Peygamberliklerin kendi günlerine ne dediğini çok iyi anlayıp sonra da bu peygamberliklerin Hıristiyanlığa ne dediğini anlamamız gerekiyor. Çünkü biz şu anda ruhsal anlamda Tanrısal Krallığın başlayıp devam ettiği dönemi yaşıyoruz ve tam doluluğu ile geleceği günü bekliyoruz. Hiçbir zaman insan orduları ile gelecek fiziksel bir krallıktan bahsetmiyoruz. Bu krallık müjdenin gücü ile gelen Mesih’in kendi dönüşü ile tamamlanacak ve herşeyi yeni yapacak bir krallıktır. Pozitif peygamberliklerin tam olarak gerçekleştiği dönem Mesih İsa’nın Tanrı’nın krallığını dünyaya getirdiği dönemidir. İlk gelişinde başladı, kilisesi ile birlikte bugün buna devam ediyor ve gelecekte tam doluluğuna ulaşacak.

Metin olarak peygamberliklere bakış:
Peygamberlikleri tam olarak anlamak için birinci olarak tarihi iyi bilmek gerekiyor. İkinci olarak da metni, yazım biçimini anlamak gerekiyor.
Genel olarak peygamberlik yazıları iki tarz yazı olarak ayrılıyorlar. Şiir ve Düzyazı.

Şiir:
Yer.31:36-37 Şiir bölümleri de genelde bir konuşmanın içinde geçmektedir. Bu konuşmalar ya Tanrı’ya ya da kişilere olan konuşmalardır. Peygamberliklerin çoğu şiirseldir.
Şiirde üç şey önemlidir.
1. Dil yoğundur.
2. Edebi akımlar kullanılır.
3. Duygusaldır.
Şiirde dilin yoğunluğu çok önemlidir. Şiirde çok az kelime ile çok şey söylenir. Kulanılan dilin yoğunluğuna göre şiirin etkisi daha da artar. Bundan başka şiirde ritim vardır. Bazı şiir türlerinde ya da kültürlerde o kadar önemli olmasa da kafiye vardır. Mesela birisi sizinle şiir aracılığıyla konuşuyor. Küçük bir açıklama yapıyor ama birçok şey anlatıyor.
Şiir de önemli olan başka birşey de anlatmak istediklerini direkt olarak değil de dolaylı yollardan anlatmasıdır. Kullandıkları edebi akımlardan bazıları:

Metafor (Eğretileme):
Bir şeyi anlatmak için ona benzetilen başka bir şeyin adını eğreti olarak kullanma sanatıdır. Örneğin; “Bakire düştü” Yeruşalim’i genç bir bakire olarak tanımlıyor. Öldürülmemeli evlenmeli ama çok kötü olduğu için öldürülecek. Yeruşalim Tanrı’nın geliniydi. Onun bakire kentiydi.

Hiperbol (Abartma):
Bir şeyi harfi ya da bilimsel olarak değil de abartarak anlatmak. Bu şekilde hem anlatan hem de dinleyen için anlatımın etkisi artıyor. Örneğin; Mesih kendisi bu sanatı çok kullandı. “Eğer eliniz günah işlemişse onu kesin atın” ya da “Hardal tohumu en küçük tohumdur ve büyüdüğünde en büyük ağaç olur” dedi. Mesih’in istediği gerçek anlamda elimizi kesip atmaktan bahsetmiyordu. Burada abartma sanatını kullandı. Aynı şekilde hardal tohumundan bahsettiğinde de en küçük tohumun hardal ve en büyük ağacında hardal olmadığını biliyordu. Yine başka bir örnekte Kutsal Kitap günahlarından dolayı İsrail’deki herkesin öleceğini, bir kimsenin bile kalmayacağını söylüyor. Ama ondan sonraki ayette “Kalanlar yaşamlarını sürecekler” diyor. Sanki bir zıtlık var gibi görünüyor. Ama burada da hiperbol kullanılıyor.
Aslında bunu bizler kendi günlük hayatlarımızda da sık sık kullanıyoruz. Birisi bize “Herşey nasıl gidiyor” diye sorduğunda eğer kötü birgün geçiriyorsak “Herşey berbat” diyoruz. Abartı yapıyoruz. O gün duygusal olarak kötü hissettiğimizden duygularımızın ifade etmek ya da dikkati üzerimize çekmek için bu şekilde kullanıyoruz. Ama bu bilimsel ya da harfi olarak hayatımızdaki herşeyin kötü olduğunu ifade etmez.
Peygamberlikleri yorumlarken bazı yerlerin düz yazı bazı yerlerin şiir olarak yazıldığına dikkat etmek gerekir. Tabi ki bu ayrımı orjinal İbranice bir Kutsal Kitap’ta gözlemlememiz pek mümkün olmayabilir. Mesela ölü deniz yazılarını okuduğumuzda hiçbir ayet olmaksızın yazıların arka arkaya yazıldığını görebiliriz. Görsel olarak sayfa üzerinde hangisinin düz yazı hangisinin şiir olduğunu ayırmak mümkün değildir. Ama bu gün bu ayrımı yapmak daha kolay çünkü metinlerde açıkca görülüyor.

Düzyazı:
Yer.31:38-40 Genelde düz yazılar hikaye ya da konuşmaları kapsar. Bazen de peygamberler düz yazı kullanarak tarihi anlatırlar. Şiir kadar yoğun olmasa da düz yazıda da hiperbol ya da metafor gibi edebi akımlar kullanılmıştır. Aynı zamanda şiir kadar duygusal ya da dili yoğun olmasa da zaman zaman bu tekniklerde kullanılır.

Mesaj olarak peygamberliklere bakış:
Mesajı tanımlamak için birçok yollar vardır. Peygamberlerin mesajları bereket ya da lanet üzerine kurulmuştur. Peygamberlerin mesajları ya büyüktür ya da küçüktür. Büyük bereketler ya da büyük lanetler ya da küçük bereketler ya da küçük lanetler vardır.
Öncelikle neden bereket ve lanetler var buna bakalım. Peygamberler Tanrı’nın antlaşmasının müjdecileridir. Tanrı’nın antlaşması sadece bereket değildir. Aynı zamanda lanetler için de potansiyeldir. Devletle ya da krallıkla yapılan dünyasal antlaşmalarda da aynı kural geçerlidir.
Yas.Tek.28.bölümde Tanrı halkının Tanrı yasasını yenilediği dönemi görüyoruz.
Bereketler ve lanetler iki şekilde geldi. Doğal ya da savaş yoluyla. Bunu Yas.Tek.28 de görebiliyoruz.
Doğal yolla: Bitkiler, hayvanlar, yağmurlar, toprak gibi.
Savaş yoluyla: Zafer ya da yenilgi.

Bereketler:
Yas.Tek.28:1 Eğer Tanrınızı dinlerseniz her çeşit bereketlenmeyi alacaksınız.
Yas.Tek.28:3-6 Bunlar bazı bereketlerden örnekler.
Yas.Tek.28:7-14 Daha da fazla bereketlerden bahsediyor. Çocuklarla, yiyeceklerle, tarımla, hayvanla, düşmanlara karşı zaferle bereketlenecekler. Kutsal Kitap “Bütün bu bereketler sizin olacak” diyor, ama bir de madalyonun diğer tarafı var. Bu bereketleri almak için Tanrı halkından sadakat bekliyordu. Tanrı kendi halkının mükemmel olmasını beklemiyordu. Sadece sadık olmalarını istiyordu. Tanrı halkının mükemmel olamayacağını bildiği için antlaşmanın bir parçası olarak onlara kurban sistemini verdi. Hata yaptıklarında, günah işlediklerinde kurban aracılığıyla bağışlanıyorlardı.
Sadakatle ya da mükemmel olmak arasındaki farkı en iyi evlilik örneği ile açıklayabiliriz. Kocalar ve karılar mükemmel değildirler. Sadakette yürek adanmışlığı, sevgi farkı vardır.

Lanetler:
Yas.Tek.28:15 Eğer Tanrınızı dinlemezseniz her çeşit lanetlemeyi alacaksınız.
Yas.Tek.28:16-19Bu sadece Eski Antlaşma için geçerli değil, aynı zamanda YA için de geçerli. Berket ve lanetler insanların dinleme ya da dinlememesine bağlı olarak geliyor. Halk itaatsiz olduğunda peygamberler lanetlerden, halk tövbe edip Tanrı’ya döndüklerinde bereketlerden söz ediyor.
İsrail çok itaatsiz davrandı. Bunun sonucunda peygamberler Asur ve Babil aracılığıyla yargının geleceğini bildirdiler. Yargı savaşla geldi. Asur ve Babil döneminde peygamberler bereketlerden konuştular ama daha çok lanetler hakkında konuştular. Bu yargı mükemmel olmadıkları için değil uzun zaman ciddi bir şekilde sadakatsiz davrandıkları için geldi.
Tanrımız çok kibar ve kontrolünü kaybetmez. Yoel peygamber “Tez öfkelenmez” diyor. Ama yavaş kızması demek hiç kızmaması anlamına gelmez. Lev.26.bölümde bir süreçten bahsediliyor. Tanrı tekrar tekrar halkının Kendisine dönmesi için bir zaman tanıyor.
Lev.26:14-16 Tanrı “Günah işlerlerse üzerlerine hem doğal hem de savaş yoluyla lanetler göndereceğini” söylüyor.
Lev.26:18 Eğer söz dinlemezliğe devam ederlerse ceza 7 kat artacak.
Lev.26:21 Hala devam ederlerse 7 kat daha artacak.
Lev.26:23-24 7 kat daha artacak ceza. Bu Tanrı’nın kullandığı bir prensip. Sabrını gösteriyor. Lanetler belirleniyor. Halkın tövbe etmesi bekleniyor. Eğer tövbe etmezlerse ceza 7 kat artıyor, tekrar tövbe etmezlerse 7 kat daha artıyor. Ceza giderek ağırlaşıyor.
Lev.26:27-30 Düşmanları tarafından yenildiler. Tam bir kıtlık oldu.
Lev.26:33En büyük lanet sürgün. Tanrı dikkat çekmek için öncelikle küçük lanetler gönderiyor. Ama tövbe olmazsa lanet büyüyor, büyüyor, büyüyor ve en sonunda sürgün oluyor.
Aynı şey bereketler içinde geçerli. Küçük ve büyük olabiliyor.
Lev.26:40-45 En büyük bereket sürgünden dönüş ve yeniden yapılanma.
Yas.Tek.30:1-6 Tanrı onları bereketledi. Günah işlediler. Tövbe etmediler. Onları sürgüne gönderdi. Eğer tövbe ederlerse sürgünden geri gelecekler. Geri geldiklerinde öncekinden daha fazla bereket alacaklar. Bu aynı zamanda Elçi Pavlus’un Rom.5.bölümde açıkladığı çok önemli bir kavramdır. Günah çoğaldığında lütuf da çoğalır. Kuzeyde ve güneyde sürgün devam etti. Ama hepsi Yeni Antlaşma’da sonuca vardı. Mesih geldi, bugün kilisesi devam ediyor ve sonunda da yüceliğe dönüşecek. Yeni Antlaşma bize bu çağın bereketinin daha önceki bereketlerin hiç birisi ile karşılaştırılamayacak kadar büyük olduğunu sölüyor. Bugün bu dünyada yaşarken sahip olduğumuz bereket Eski Antlaşma’nın en iyi zamanlarında sahip olunan bereketten bile daha büyük. Bunu Yas.Tek.30.bölüm de bize anlatıyor. Tanrı Bereketin öncekinden daha büyük olacağı konusunda söz veriyor. Sürgünün bitişi İsa’nın gelişi ile başladı. Buna sonun başlangıcı diyebiliriz. Kilisesi ile devam ediyor. İsa’nın dönüşünde tam doluluğa erişecek.
Sıkıntı çekiyoruz ama çok fazla bereketleniyoruz. İsa “Ben yaşam ekmeğiyim, beni yerseniz acıkmazsınız” diyor. Yasa’nın kurallarından değil ama lanetinden kurtulduk. Artık Yasa altında değiliz. Kutsal Ruh’un doluluğuna sahibiz. Artık Tanrı ile görüşmek için aracıya ya da kahinlere ihtiyacımız yok. Tanrı halkı bugün çok büyük. Eski Antlaşma’da Tanrı’nın halkı en fazla beş milyon kişiydi. Ama bugün kilise dünyada her yerde ve çok büyük. O zaman Tanrı’nın halkı sadece belli bir yerdeydi. Ama şimdi dünyanın her yerindeler. Şu anda çok daha fazla bereket var.

Örnekler:
Peygamberliklerdeki öykü şekli için örnek:
Kutsal Kitap’ta bunun gibi birçok öyküler vardır. Yeremya hapishaneye atılıyor, Daniel ve arkadaşları put önünde eğilmeye zorlanıyor gibi.
Yeş.7.bölümde anlatılan olay İÖ.734’de oldu. Aram ve İsrail Asur’a karşı bir koalisyon yapmışlardı. Yahuda’nın da onlara katılmasını istemişlerdi. İşte bu zamanda Yeşaya Yeruşalim kralı için bir peygamberlikte bulunmuştu.
Yeş.7:1 Aram kralı Resin’le İsrail kralı Pekah Yeruşalim kralı Ahaz’a karşı geliyorlar. Ahaz korkuyor. Hatta korkudan titriyor.
Yeş.7:3 Tanrı Yeşaya’ya oğlu Şeer-Yaşuv ile birlikte Ahaz’a gitmesini söylüyor. Şeer-Yaşuv “Sağ kalanlar dönecek” anlamına gelmektedir. Yeşaya’nın oğlunun ismini kullanarak Rab dönecek olan bir bakiye olacağını anlatıyor. Aslında bu isimin hem pozitif hem de negatif bir yanı var. Pozitif tarafı sağ kalan bakiyenin döneceği umududur. Negatif tarafı ise hiçbir zaman dönemeyecek olanlar olmasıdır. Dönecek olanlar az olduğuna göre ölecek ve dönemeyecek olanlar çok olacak.
Yeş.7:4-9 Tanrı Yeşaya aracılığıyla Ahaz’a “Korkma, Resin ve Pekah Asur tarafından yok edilecek, sen Tanrı’ya güven”diyor. Yeşaye’nın söylediği İÖ.722’de oldu. Ahaz’ın güvenlikte olması için bu sözlere güvenmesi gerekiyordu.
Yeş.7:10-13 Yeşaya Tanrı’ya o kadar güveniyordu ki Ahaz’a “Sana gerçekten doğru söylediğimi bilmek için küçük değil büyük bir işaret iste” diyor. Ama Ahaz kabul etmiyor. “Tanrı’yı sınamam” diyerek sanki Tanrı’ya güveniyormuş gibi görünüyor. Ama aslında Tanrı’ya güvenmediği gibi güvenmeyi de düşünmüyor. Çünkü bir işaret aldıktan sonra dinlemek zorunda kalacağını biliyordu. İşaret almazsan bir bahanen olabilir. Ama işaret aldığında bahanen yoktur. Yeşaya Ahaz’ın bu sözlerine çok kızdı.
Yeş.7:14 Ahaz istemediği halde Tanrı bir işaret verdi.

Peygamberlerin pozitif ya da negatif olarak Tanrı’ya konuşmalarına örnek:
Habakuk Babilin Yahuda’yı yok etmesinden önce Yahuda’da yaşıyordu. Bu dönemde Kuzey krallığı Asur tarafından yok edilmişti. Habakuk Yahuda’ya baktığında Yahuda’da ne kadar büyük bir adaletsizlik olduğunu ve kötülüğün arttığını özellikle de fakirlerin ezildiğini görüyor. Hab.1.bölümde Tanrı’ya özellikle bu durumla ilgili şikayetlerini duayla bildiriyor. Bu durumun ne kadar devam edeceğini ve neden Tanrı’nın hala yaptıklarından dolayı Yahuda’yı yargılamadığını soruyor. 2.bölümde Tanrı cevap veriyor. “Babil aracılığı ile Yahuda’yı yargılayacağım” diyor ve yargı geliyor. Bunun üzerine bu kez de Habakuk “Neden putperest bir halkın kendi halkını yok etmesine izin veriyorsun” diye şikayet etmeye başlıyor. Tanrı bu soruya da şöyle cevap veriyor. “Yahuda üzerine gelen yargı sona kadar devam etmeyecek. Birgün Babil’de yargılanacak.” Habakuk bu cevap üzerine sakinleşiyor ve yaşanılan bu kötü zamanların halk için olduğunu ilan ediyor.
Hab.1:12 Bu ayetle Habakuk Tanrı’ya konuşmaya başlıyor. Yahuda’da giden kötülüklerden bahsediyor. Öncelikle Tanrı’yı yüceltiyor daha sonra da şikayetleri, problemleri bildiriyor.
Hab.1:13 Mezmurlarda buna benzer duaları çok görebiliriz. Hatta çarmıhta İsa’da böyle bir mezmur okudu. 22.Mez. “Neden beni bıraktın. Sen benim Tanrımsın. Neden beni unuttun.” Kutsal Kitap’ta bu tarz dualar çok yaygın.
Habakuk’un son bölümüne baktığımızda daha pozitif bir mesaj görüyoruz.
Hab.3:17 Habakuk bütün bu kötülüklere rağmen Tanrı’yı övmeye devam ediyor.

Peygamberlerin insanlığa olan konuşmalarına pozitif örnek:
Yeş.40:1-2 Yeşaya Tanrı’nın ona verdiği sürgünün yakında biteceği ve İsrail’in yeniden bina edileceği mesajını duyuruyor. Burada pozitif bir mesaj var. Halk sürgündeydi. Bu yüden de avutulmaya ihtiyaçları vardı.
Yeş.40:3-4 Yeşaya bu sözleri söylediğinde Yahuda Babil’de sürgündeydi. Burada hazırlanması gereken bir yoldan bahsediliyor. O dönemde Babil’den ve Yahuda’ya gitmek çok zordu. Çünkü arada çöl vardı. Çöl çok sıcak ve su problem olduğu için çöl yolu kullanılmıyordu. Yahuda’dan kuzeye çıkıp yarım bir daire yaparak Babil’e gidilebiliyordu. Aslında bu yol üzerinde de yüksek dağlar ve derin vadiler vardı. Yol uzuyordu bu şekilde ama yine de dağ geçitleri, patika yollar, yiyecek ve en önemlisi de su vardı.
Biz bugün dağları delip vadileri doldurup düz bir otoban yapabiliriz. Ama antik dünyada bu mümkün değildi.
Burada Yeşaya Babil’den dönüşü tarif ediyor. Babil’den Yeruşalim’e süper yollar hazırlanıyor. Kıvrıla kıvrıla ya da tepelere tırmanıp vadilere inerek değil düz direkt bir yol yapılacağını söylüyor. Dağlar alçaltılacak, vadileri dolduracak düz süper otoban olacak.
Bu yol aslında Tanrı için hazırlanıyor. Babil kentinde bir yol vardı. Bu yol zaferli kutlamaların yapıldığı bir yoldu. Ordular savaştan zaferle kente girerlerken bu yolu kullanıyorlardı. Esirleri de bu yoldan kente sokuyorlardı. Bu yolun sonunda Babil’in kendi ilahı Marduk’un tapınağı vardı. Bu yola Marduk yolu deniyordu. Babil’in dolayısıyla Marduk’un zaferlerini simgeliyordu.
Sügündeki Yahuda işte bu yoldan geri kendi topraklarına dönüyorlardı. Bir zamanlar Marduk’un esirleri olarak bu yoldan Babil’e girmişlerdi. Ama şimdi Yahve kendi halkını Yahuda’ya götürüyordu. Dönerlerkende Yahve için kendi zafer yollarını inşa ediyorlardı. Çünkü bu Yahve’nin zaferiydi. Bu yol artık Marduk’un değil Yahve’nin zafer yolu oldu.
Yeş.40:5 Peygamberlik “Herkes görecek” diyor. Bu peygamberliği harfi olarak alsaydık fiziksel olarak bütün bedenler görecek anlamına gelirdi. Bu dönüşün çok büyük bir dönüş olacağını ifade etmek için burada peygamber hiperbol yöntemini kullanmış.
Yeni Antlaşma da bize bu olaydan bahsediyor.
Mat.3:3 Vaftizci Yahya çölde Yahve’nin yolunun hazırlanmasını için onları tövbeye ve vaftize çağırıyordu. Göklerin Egemenliği yakındır. Yeni Antlaşma bize bu yolu Vaftizci Yahya’nın hazırladığını ve böylece yapılan peygamberliğin yerine geldiğini söylüyor.
Eğer biz buradaki peygamberliği harfi olarak alsaydık o zaman Yahya’nın bir otoban yapmış olması gerekiyordu. Ama böyle birşey olmadı. Babil ve Yahuda arasında hala böyle bir otoban yok. Burada peygamber insanların Yeruşalim’e geri döneceğini ifade etmek için metafor yöntemini kullanmış.

Eskatolojik olarak peygamberliklere bakış:
Eskatoloji “son” anlamına gelen “eskaton” kelimesinden gelmektedir. Eskatoloji son günler, gelecekte olacak olaylar demektir. Eğer peygamberliği anlayabilirsek ancak o zaman sonra olacak olayları anlayabiliriz.
Yas.Tek.4:30 Burada Musa İsrail’in sürgüne gittiklerinde tövbe etmeleri gerektiğini söylüyor. “Sürgüne giderseniz son günlerde tövbe edeceksiniz ve geri döneceksiniz.” İsrail’in sürgünden dönmesi Musa’nın bakış açısına göre tarihin sonu. İsrail geri dödüğü zaman her şey yeni yapılacak. Sürgünden dönüş son günler, yani Tanrı’nın krallığının, yeni yaratılışın geldiği zaman demek.
Hoş.3:3-5Burada sürgünden ve sürgünden sonra olacaklardan bahsediyor. Peygamber bunların son günlerde olacağını söylüyor. Sürgün bitecek ve Tanrı halkı tamamen kurtulacak.
Özellikle Yeni Antlaşma son günler hakkında konuştuğunda üç ayrı zaman için konuşuyor. İsa’nın geldiği zaman, kilise zamanı ve İsa’nın yüceliği ile döndüğü zaman. Bütün bu sürece birden son günler deniyor. Çünkü sürgünden geri dönüş İsa’nın birinci gelişinde, şimdiki zamanda ve ikinci gelişinde tamamlanmış oluyor. Sürgünün geri dönüşü birden tamamlanmış olmuyor. Mesih’in birinci gelişi ile ikinci gelişi arasındaki zamana son günler diyoruz. Bu çok önemli.
Örneğin; 1.Tim.kitabında “Son günlerde yalancı öğretmenler, imandan geri dönüşler olacak” diyor. Ama ne yazık ki bazı insanlar bunun sadece İsa’nın ikinci gelişinden bahsettiğini söylüyorlar. Ama Pavlus bunları Timoteos’a yazmıştı. Zaten o dönemde kilisede bu tür olaylar oluyordu.
Yer.29:10 Yeremya sürgünün 70 yıl süreceğini söylüyor. O zaman sürgün 70 yıl içinde bitmiş olmalıydı. Ama Kutsal Kitab’a baktığımızda bunun böyle olmadığını görebiliriz. İÖ.538 de küçük bir dönüş oldu. Ama bu dönüş başarısız oldu. Tam bu dönemde Daniel peygamberi görüyoruz.
Dan.9:1-2 Daniel burada Kutsal Kitab’ından Yeremya’yı okuyor. Yeremya’da sürgünün 70 yıl süreceği yazılıydı. Ama Daniel bir problem olduğunun farkında, çünkü 70 yıl dolduğu halde henüz sürgünden dönüşle ilgili bir gelişme yok. Bunun üzerine sürgünün bitmesi için Tanrı’ya yalvarıyor, uzun uzun dua ediyor.
Daniel “Biliyorum halk hala tövbe etmedi. Ama lütfen bizi bağışla” diyor. Daniel merhamet için dua ediyor.
Dan.9:20-21 Duasına cevap olarak hemen Cebrail aracılığı ile Tanrı’dan bir mesaj geliyor. Cavebın hemen gelmesi bu konuda Tanrı’nın ne kadar kararlı ve kesin olduğunu gösteriyor. Aslında Tanrı’nın fikri zaten belliydi.
Dan.9:24 Yeremya 70 yıl demişti. Tanrı Daniel’e “70×7=490 yıl olacak” dedi. Daha önceden Levililer kitabında Tanrı bu kuralı vermişti. “Lanet geldiğinde eğer tövbe etmezseniz 7 kat daha artacak.” Aslında dünyadaki antlaşmalardan farklı değil. Eğer antlaşmaya göre davranırsanız çözümü de gelecek.
Bazı kişiler ise peygamberlerin gelecek hakkında söylediklerini yorumlarken herşeyin tam olarak peygamberlerin söylediği gibi olmalı diye düşünüyorlar. Kocaman bir yap boz gibi görüyorlar. Küçük bir parçayı alıp uygun bir yere yerleştirmeye çalışıyorlar. Bir o tarafa bir öbür tarafa döndürüyorlar. Yine de uymazsa bu kez peygamberlikleri o yere uydurmaya çalışıyorlar. Daha sonra da bu uydurulmuş parçaları birbirine ekleyerek ya da daha önce uydurulmuş parçalara uydurarak öyküyü tamamen yeniden oluşturuyorlar. Bu bölümden birazcık ayet, başka bölümden bir ayet, üç ayet başka taraftan alıyorlar ve bunların hepsini birleştirip bir çerçevenin içine bir bütünmüş gibi bu ayetleri yerleştiriyorlar. Ondan sonra da Kutsal Kitap’ta bulunmayan bir şekilde “Gelecek böyle olacak” diyorlar.
Tanrı Yeremya aracılığı ile pozitif bir peygamberlik veriyor. “70 yılda sürgün bitecek.” Günah devam ediyor, tövbe etmiyorlar. Peygamberliğin yönü değişiyor. Pozitifken negatif oluyor. Bu hipotetik (varsayımsal, farazi) olarak olacak olanlar. Tanrı bir teklif veriyor. Ama halk bu teklifi değerlendiremiyor. Bunun üzerine Tanrı Daniel aracılığı ile negatif bir peygamberlik veriyor. “Sürgün 7 kat uzatıldı.” Sürgün kendi kendini çoğaltıyor. Daniel “Sürgün bitmeden önce İsrail’in üzerine 4 krallık hükmedecek” diyor. Babil, Pers, Grek ve ondan sonra da bilinmeyen bir krallıktan bahsediyor.
İsa gelmeden önce de tövbe etmediler. Bu yüzden Vaftizci Yahya halkı tövbeye çağırıyordu. Çünkü Tanrı’nın krallığının gelmesini sağlayacak olan tek yol tövbeydi. Tanrı bakiyenin tövbe etmesini kabul ediyor ve sürgünün sonu başlıyor. Mesih İsa döndüğünde Tanrı halkı sürgünü tamamen bitmiş olacak.
Bazı insanlar sadece İsa’nın ikinci gelişine odaklanıyorlar ve kendi yaşamları, aileleri, hizmetleri ya da kiliseleri ile ilgili bütün kararları buna göre veriyorlar. Dünyanın gidişi hakkında gerçek dışı bir sonuca varıyorlar. Müjdeleme anlayışı değişiyor. İnsanları tövbe etmeye zorluyorlar. Tek nokta tövbe etmek oluyor sanki, eğitim almak ya da planlar yapmak önemli olmuyor.
En önemli hatamızda bizim eskatolojimizin siyasi kararlarımızı etkilemesi olur. Bu konuda dikkatli olunmazsa 3.Dünya Savaşı çıkabilir. Bu gibi şeyler pratik uygulamaya geçerse büyük problemler çıkarabilir.
Tanrı halkının günahları bu vaadi ittirmeseyedi Eski Antlaşma’daki peygamberlikler bir anda gerçekleşecekti. Ama günahlar 490 yıl geri itti. Bu sadece etkilerden biri. Yeni Antlaşma zamanı başladığında tekrar halkın günahları geri itti. İsa’yı ret ettiler. Mat.23:37
Bir tek noktayı alıp ona yakından dikkatle bakarsanız. Bu nokta büyüyecek, büyüyecek. Nokta genişleyecek. İşte Yeni Aantlaşma’da son günler hakkında bu şekilde konuşuyor. İsa kendisi hardal tanesi benzetmesini yapıyor. İsrail halkı bir nokta gibi düşünüyordu. Bir anda herşey olacak. Bu yüzden de Müjdeyi anlamadılar ve ret ettiler. Ama İsa “Evet, bir nokta gibi ama ona yakından hatta çok yakından dikkatli bir şekilde bakın” dedi. Aslında Yeremya ve Daniel’den sonra İsa’da aynı şeyi söyledi. İsrail’in dönekliği, İsa’yı ret edişi krallığın gelişini yeniden tekrar etkiledi.
Vaftizci Yahya vaftize başladı. Ondan sonra İsa’yı vaftiz etti. Birkaç hafta sonra Yahya hapise atılıyor. Mesih geldi, o zaman problem ne, ben neden hapiteyim yoksa sen Mesih değil misin? Çünkü Vaftizci Yahya peygamberlikleri biliyordu. Mesih gelir gelmez peygamberlik yerine getirecekti ve İsrail kurtulacaktı. İsa Mesih’ti ama söylenilen peygamberlikleri yapmıyordu. Öğrencilerini İsa’ya gönderiyor ve soruyor. “Beklediğimiz Sen misin yoksa başkasını mı bekleyelim?” İsa Yahya’ya şifreli bir cevap gönderdi. “Kötürümler yürüyor, körler görüyor, cüzzamlılar iyileşiyor.” Yeniden yapılanmayı tarif ediyor. Bu şifre ile kendisinin Mesih olduğunu kanıtlıyor. Yahya’ya “Mesih’in yapması gerekenleri yaptım, biliyorsun ki geri kalanları da yapacağım. Bana güven, ben Mesihim” diyor. Bu Hıristiyan inancının doğası. Mesih’in yaptıklarının yeterli olduğunu görerek daha sonra da yapacaklarını iman etmektir. Yapması gerekenleri yapacağına inanmaktır. Sadece kurtuluş getirdiği için İsa’ya inanamazsınız. Çünkü daha kurtuluşun bütün doluluğunu getirmedi. Sadece içimizi kurtardı. Bedenlerimiz, yeryüzü henüz kurtulmadı. Bize yeni bir beden verecek. Yeni bir dünya gelecek. Bütün dünya Tanrı’nın tapınağı olacak. Kötülüğün sona erecek. Ölüm ,acılar, gözyaşı bitecek. Şeytan ve sülalesi atılacak. Bunlar için bekliyoruz. Tanrı halkının tövbesizliği bu süreyi geciktiriyor.
Bu noktada şunu anlıyoruz. Sadece Kutsal Kitab peygamberliklerini okuyarak ne olacağını bilemeyiz. Çünkü müdahale eden tarihi ihtimaller vardır. Olacak olanla olması gerekenler arasındaki müdahale eden tarihi ihtimaller. Tabi ki Tanrı ant ettiği şeyleri yapacak. Ama ne zaman yapacağı, kimler dahil olacağı, ne kadar mükemmel olacağı değişebilir.
Mesih’in gelişi baba tarafından biliniyor ve tamamen sonsuzluktaki bir karar bu yüzden de değişmeyecek. Ama aynı zamanda Kutsal Kitap bizim sorumlu olduğumuzu da söylüyor. Yunus 40 günde Ninova yok edilecek dediğinde halk dua etmeye, oruç tutmaya başlıyor. Ağlıyorlar ve ondan sonra da “Tanrı belki merhamet eder” diyerek bekliyorlar.
Diğer bir örnek 2.Sam.kitabında Natan peygamber Davut’a “Oğlun ölecek” dediğinde Davut “Tamam nasıl olsa peygamber ölecek dedi hiçbirşey yapamam” demedi. Dua edip oruç tuttu. Çocuk öldüğünde oruç tutup dua etmeyi bıraktı. İnsanlar Davut’a “Neden çocuk ölünce dua edip oruç tutmayı bıraktın” diye sordular? Davut onlara “Tanrı belki merhemet edecekti, ama şimdi öldü” dedi. Biz olsak peygamber böyle söylediyse hemen cenazeyi hazırlardık. Ama Kutsal Kitap adamları böyle yapmadılar.
Yoel 3:14Bu peygamberliği duyduk. Oruç tutup dua edelim. Kim bilir Tanrı merhamet eder? Tanrı kızgınlıkta yavaş merhamette hızlıdır.
Bu üç negatif peygamberlikte de insanlar negatif peygamberliklerin sonuçlarını durdurmak için gayret ettiler. Eğer negatif bir peygamberlik varsa tövbe etmelisiniz. Tehdit bizi bir şey yapmak için motive etmektedir. Biz Yahya’nın durumundayız. Umulan süreden biraz daha uzun bir süre. Belki daha uzun. Daha ne kadar uzun olacağını kimse bilemez. Vahiy 6.bölümde gökteki şehitler “Yeryüzüne adaletin gelmesi daha ne kadar sürecek.” Gökte buna dua ediyorlar. Aynı zamanda bizim dünyada neye dua etmemiz gerektiğini de söylüyorlar. Biz sürgünün uzaması konusundaki bu negatif peygamberliğe sahipken bu bizi motive etmeli.
2.Pet.3:10 Her şey yeniden olacak. Bu Tanrı’nın sözü. Buna bizim reaksiyonumuz ne olmalı?
2.Pet.3:11-12 Kutsal, Tanrısal bir yaşam sürerek Tanrı gününü çabuklaştırabiliriz. Acaba İsa neden 2000 yıldır gelmedi? Kutsal Kitap “Kilisenin Tanrı’nın gelini” olduğunu söylüyor. Gelin böyle mi görünmeli? Agustin diyor ki: “Onun gelini bir fahişe oldu, ama Onun fahişesi, Onu bırakmadı.” Tanrı’nın merhametinde güzelleşmeyi umuyoruz. Bir gün bütün nezaketiyle İsa dünyaya gelecek ve gelinini bütünüyle temizleyecek. Ondan sonra da düğün olacak. Bu bizim umudumuz. Bu Daniel’in umudu. Daniel Tanrı’ya “Buna layık olmadığımız halde bize merhamet et” diye yalvardı. Biz de bugün hala Tanrı’nın merhameti için dua ediyoruz. Mesih’in gelini güzel olduğu kadar güzel olmaya çalışalım.